ئەمازیغ.. ئەو ستێرا گەشا ل مۆندیالێ، تنێ ئەمازیغی و هەڤاڵدوستێن وان دبینن..

ئیسماعیل عەلی
بێگۆمان هەڤاڵدوستێن وانژی گەلێ مەیێ کوردە و ئەو چەند مللەتەکێن کێم ل دونیایێ دا ماین د دی-فاکتۆوا نە سەربەخۆییا دژین و هەر تنێ ئەون دانپێدانا ئێکتر دکەن. لەوا سەرکەفتنا تیمێ ناشناڵێ مەغربێ یێ فۆتبۆڵ ێ، لسەر یێ ئیسپانیا، بۆ جهێ دلخۆشیا پرانیا گەلێ کورد، سەرەرای مەغرب ژلایێ فەرمی وەڵاتەک عەرەبی یە و بەشەکە ژ وی نەخشەیێ جیۆگڕافی یێ نیشتیمانا عەرەبی، یێ عەرەبا د سێر و خەیالا خۆ دا دیزاینکری. لەوڕا هەروەکۆ ژمارەکا یاریکەرێن کوردستانێ بەشداری دگەل ڤێ هلبژاردێ کرین، ئەگەر نەبێژین، وەک نمۆونە ژی، هلبژاردێ کوردستانێ ژبەرکۆ تا ئەڤرۆ ژی تنێ هەبۆنا وێ خەونە.
ژڤێ چەندێ، نەیا سەیرە ئەگەر ژناڤ مەدا هەبن بێژن کۆ ئەمازیغ د وێ یاریێدا سەرکەفت و دیروک تومارکر، بەلێ تشتێ زێدە سەرنجڕاکێش ئەوە، مللەتەک وەک ئەنازیغ یان بەربەر، بهزاران ساڵا بەری عەرەبا ل باکوورێ ئەفریقیا هەبوونا خۆ هەی و نۆکە خەلکێ وان بەربەڵاڤە لهەمی وەڵاتێن: مەغرب و جەزاییر و لیبیا و موریتانیا و هەتا لهندەک دەڤەرێن میسرێ، زێدەباری نەیجەر و هندەک جهێن دی، و پێنەڤێت ئەڤ گەلە هەبۆیە بەری ئەڤ وەڵاتێن مە گوتین بێنە دامەزراندن. یا هێشتا سەیرتر، تنێ ل وەڵاتێ مەغرب لدیڤ ئامارا، ١٢ ملیۆن خەلکێ ئەمازیغی دژین، بەرامبەر ٢٢ ملیۆن مەغربی، کۆ ئەگەر، لدیڤ ماتماتیکێ، ئەز یێ درست بم، پتر ژ ٣٥ ژ سەدێ ژ خەلکێ وەڵاتێ مەغرب ئەمازیغینە. ژلایەکێ دی، ئەو یاریکەرێن نۆکە وەک بەحس دکەن نیڤەک ژ ژمارا وان تێ هەنە، ژ ئەسڵێ ئەمازیغی نە، ژوان، بۆ نموونە، یاریکەرێ چێڵسی، هێرشبەر حەکیم زەییاش، کە دەیکا وی ئەمازیغی یە، و یاسین نۆنۆ، یانا ئەشبیلیا، ئەو گۆلکەرێ مەغرب، یێ هلبژاردێ خۆ گەهاندی یە خولێ چارێک دوماهیک ژ جاما جیهانی ٢٠٢٢ێ یا نۆکە ل قەتەر برێڤەدچیت، پشتی توڕا خۆ پاراستی ژ هەمی شۆوتێن یاریکەرێن مەتەدورا ئیسپانی. دسەر هەمیێ دا، ئێک کومنتێتەر (معلق)ێ یان رۆژنامەڤانێ مەغربی یان عەرەب، یانژی ئێک ژ پێشکێشکارێن عەرەب ل توڕا مەدیایی یا بیین سپۆرت ئاماژە هەر بئیکجاری بناڤێ ئەمازیغی یا نە کرن، سەرەرای بجاڤێن خۆ چەند ئاڵایێن ئەمازیغی لسەر ملێن هندەک یاریکەرا دیتن، ژبلی ئەو ژمارا ئاڵایێن ناڤ جەماوەری دا. پتر ژ دو سەد خولەکا، کۆمینتێەرێ مەغرب ی؛ جەواد بەددە ی کۆمێنت وەک ڵاییڤ لسەر یاریێ دای دیسا ئەوی و هەمیێن دی، گەریێن خۆ دڕاندن؛ مبروك للمغاربة، مبروك لكل العرب.. بێی قەدەر زەررەتەکێ هزرا خۆ د هەستێن نەتەوەکێ مەزن دا بکەن کۆ خۆدێ ئیناینە وجوودا ژیانێ. ئەگەر بێژین ئاماژەکرنا نەتەوێ ئەمازیغی، گەرمکرنا بابەتەکێ سیاسی یە، ئەرێ با بۆچی، هەر گاڤ ب گاڤ، ناڤێ فلەستینێ و ئاڵایێ وێ دهەمی  سوحبەتێن واندا هەیە؟!
ئەڤرۆ، مەغرب نوینەراتیا مەغربی و ئەمازیغیا هەردووا دکەت، زێدەباری بەشداریێن یاریکەرێن وانژی لسەر  لاکێشا کەسک یا یاریگەهێن نێڤدەولی، دگەل ڤێژی، بەر ی چەند ساڵەکا، بریار هاتبو دان کە زمانێ ئەمازیغی یێ دووێ بیت، پشتی زمانێ عەربی و زمانێ کولۆنیاڵی، زێدەباری، پەرلەمانێ مەغربی بەری نها بریار دابوو زمانێ ئەمازیغی ل خواندنگەهان بێتە خواندن، ئەڤجا ئێکەتیا وەرزشی لوی وەڵاتی بۆچی ناڤداچوۆنێ دبابەتی دا ناکەن و بەرەڤانیێ ژ مافێن یاریکەرێن ئەمازیغی ناکەن، و هندەک ژ درویشم و زمانێ وان یێ لاتینی لسەر فانێلێن یاریکەرێن خۆ نا دانن. بەلێ ئەڤ رەفتارێن، ئێک لدویڤ ئێک، مە ئاماژە پێکرین، وێ دخۆینیت کە عەرەب ژبلی زێدەتر دانپێدانێ ب چ نەتەوێن دی ناکەن و دژی پتریا یاسا و رێسایێن پێکڤەژیانێ نە، ئەڤێن دی، هەر بریارەک وان لدوڤ خۆ جێنان بن ژی، تنێ بریارێن سەر کاغەزکانە.
لدوماهیێ دا پتر بابەت یێن ئاشکرا بیت، ئەگەر بۆ نمۆونە، هلبژاردێ عیراقێ ژی بەشداری ڤێ مۆندیالێ بایە، و نیڤا یاریکەرێن بەشدار ژ نەتەوێ کورد بان کوردستانێ بان،دیسا دا هەمان درویشمێن عەرەبا بینین و مە گوه لێبن، هذا العراق العظيم، مبروك للعراق، من الشمال الى الجنوب، مبروك لكل العرب في الوطن العربي، من الخليج الى الأندلس.
ئەڤە ژی بێگومان نە تشتەک سەرپڕایزە بو مللەتێ مە، ئەڤرۆ پشتەڤانێن برایێن خۆ گەلێ ئەمازیغی بکەن و پیروزباهیا وان بکەن دسەرکەفتنان دا، و پشتا وان بگرن د خۆشی و نەخۆشیان دا. هەر چەوا هەڤاڵدوستێن مە یێن ئەمازیغی و چالاکڤان و ئەکتیڤیستا ئەمازیغ پەروەر مەلیکا مۆزان هەردەم هەڵویستێن نەتەوەیی دەرهەقا گەلێ کورد هەبۆینە. بەلێ بۆ مافپاراستن و سەربخۆییا هەمی گەل و نەتەوێن دنیایێ و ئاڵایێن خۆ لهەمی ڤیستەڤاڵێن دونیایێ بئازادی و تەڤایی بلند کەن.