نەورۆز و ئەفسانە و پرسیارا هەر سال!

د. یاسرێ حەسەنی
ب هەلکەفتا نەورۆزێ، ب رەنگێن جودا جودا پرسیارەکا دوبارەکری ل ناڤەندێن میدیایێ دهێتە ئازراندن: ئەرێ چیرۆکا کاوەیێ ئاسنگەر و هەلکەفتا نەورۆزێ راستە یان ژی ئەفسانەیە؟ و گەلەک جاران ڤەرێژێن ڤێ پرسیارێ ل دەرڤەی ناڤەندێن میدیایێ ب رەنگەکێ کۆلانکی ژی دهێتەکرن: ئەرێ راستە یان درەوە؟ هەکە بەری چەند سالەکان بەرسڤا ڤێ پرسیارێ خەما هندەک ڤەکۆلەر و رەوشەنبیرێن خودان پاشخانەیێن هزری یێن جودا جودا بیت، ئەڤرۆ د سوشیەل میدیایێ دا، هەیی و نەیی شیاینە ترارکێن خۆ د کانیا سحبەتێ بهەلینن و گەلەک جاران بلەوتینن، یان ڤێ پرسیارێ بەر ب هندەک ئاقارێن دی یێن بێ تام ڤە ببەن.

ل دۆر ڤێ ئێکێ، بەری دو سێ سالەکان من کۆمێنتەکا پشتەڤان بۆ پۆستەکێ فێسبووکێ یێ هزرمەند و نڤیسەرێ هێژا د. فازلێ عەمەر ل دۆر نەورۆزێ نڤیسی بوو، وی ژی ژ جامێریا خۆ گۆتە من کو دڤێت ئەم تشتێ وەسا بەلاڤ بکەین و وەکو ئەرکەک لێ خودان دەرکەڤین. ژبەرکو، ل گۆر ئاخفتنا مامۆستای، خەلک وەسا بەردەوام تانان ل خۆ و هەلکەفتێن خۆ بدەت، دێ ئەم کرێت هێینە دیتن و پاشەرۆژ یا تاریە!

یا هینگێ وەکو کۆمێنت من نڤیسی و ڤێ گاڤێ ژی دوبارە دکەم ئەڤەیە، کو بهایێ نه‌ورۆزێ و هه‌لكه‌فتێن ژ ڤی رەنگی شه‌رت نینه‌ د راستیا رەهـ و ریشالێن وان یێن مێژوویی دا بیت، به‌لكو بهایێ وان د موماره‌سه‌كرنا خه‌لكی دایه‌ بۆ ڤان هه‌لكه‌فتان، كو ئه‌و‌ن رامانان دده‌نێ. تشت ژی، كو به‌رده‌وام د گوهورینێ دانه،‌ ل گۆر هه‌وجه‌ییا خه‌لكی و تێگه‌هشتنا وان مه‌عنایێن نوو و رەهەندێن تازە وه‌ردگرن. 

دیرۆکنڤیس و تیۆرڤانێ ئینگلیز، ئەریک هابسبام (Eric Hobsbawm) و هه‌ڤالێن وی، خودانێن كتێبا "ئافراندنا عه‌ده‌ت و تیتالان - The Invention of Tradition"، ل هنداڤ گه‌له‌ك عه‌ده‌ت/ هه‌لكه‌فتێن گرنگێن مله‌تان راوستیاینه‌، كو گه‌له‌ك ژ وان چ راستی ژی بۆ نینن‌، لێ ژ چننەیێ هاتینه‌ دورستكرن و پێ پرۆسه‌یا نه‌ته‌وه‌سازیێ هاتیه‌كرن و بووینه‌ پارچه‌یه‌ك ژ ناسنامه‌یێن وان یێن نه‌ته‌وەیی. هنده‌ك جاران ژی به‌روڤاژی، هێزێن كولۆنیالیزمێ و سەردەستان بزاڤ كرینه‌ هنده‌ك عه‌ده‌تێن هه‌یی یێن مله‌تان بێ بها بكه‌ن و ژ رامانێن وان یێن خۆمالی و نه‌ته‌وەیی داقوتن، ژ بۆ هندێ بشێن پتر مله‌تێن ژێرده‌ست پێ كونترۆل بكه‌ن، مینا حاله‌تێ هندستانێ و ئه‌فریکایێ. مخابن، ئەڤرۆ ب ئاگەهی یان بێ ئاگەهی ئەم کورد ژی وەکو بندەست یێ پلانا سەردەستان ب دەستێن خۆ جێبەجێ دکەین و ئەڤا دهێتە ئاڤاکرن ژی ئەم یێ خراب دکەین. ئەگەر نە، ما د حاله‌تێ مه‌ كوردان دا، ژ ئه‌فسانه‌یا كاوه‌یێ ئاسنگەر و نه‌ورۆزێ و ره‌مزیه‌تا وان باشتر هه‌یه‌ رەوشەنبیر و سازیێن مە خۆ لێ بکەنە خودان و پێ ناسنامه‌یا خۆ یا نه‌ته‌وەیی ئاڤا بكەن؟ باوەر ناکەم.