کيلویا ھاوڵاتييان ب چەندێیە؟!

 جاسم محمد شرنەخى
ژ هەوە ناڤەشێرم، ئەوێ چرەنیخ و "زۆڕانبازییا ئازاد- المصارعە الحرە" يا ژ ئەنجامێ ململانەیا ھەڤگێشێن حزبی د هۆڵا پەرلەمانیدا ڕویدای، ئەز ڕاکێشامە نڤێسینا ڤى بابەتى ل دۆر شۆنگەهێ بەرژەوەندیێن جەماوەرى و هاوڵاتییان هەمبەر یێن حزبى و تایبەتدا د ململانە و بزاڤێن سیاسیێن دەستهەڵاتدارێن مەدا.
ئەگەر گرنگ بتن ئازراندنا پرسیارەکێ، ئەرێ جەماوەرى چ جهـ و سەنگەک د ناڤا ئەجیندایێن حزبى و د ڕێزبەندییا ئارمانجێن ستراتیژیکێن حوکمڕانێن ڤى واریدا هەیە؟!
دبت بەرهلستانەک (ئیعتیرازەک) هەمبەر پڕسیارا بۆرى هەبتن، ئێکا دیترا لۆژیکتر و کەتواریتر بهێتە گۆتن: ئەرێ هەما بۆچى هاوڵاتییان چ بیاڤ و گراناهییەک بەرچاڤ د ناڤا کێشەکێشێن هەردوو چەنگێن زەر و کەسکێن بزاڤا سیاسییا کۆردستانێدا نینە؟!
 ب خواندنەکا واقعى بۆ هەڤڕکیێن حزبى پشتى سەرهلدانا 1991 و هەتا نها؛ د شەڕێن گەرم و ساردا، یێن خویناوى و یێن نەرمدا، بلا دەستێن خوە دینن سەر وژدانا خوە و بەختێ خوە خراب نەکن و بێژن: کا چ ڕکابەرى و شەر ژ بەرژەوەندیێن تایبەت و یێن حزبى ژ بۆ یێن مللى بلندتر لێ هاتینە، ژبۆ یێن گشتى دەربازبووینە؟!
 ڤێجا ئەو هەڤڕکابەرى و ململانە چ ل ناڤا هەرێمێ بتن، یان ژى ل سەنتەرێ عیراقا فیدرال بتن، چ د هۆڵا پەرلەمانیڤە بتن، یان ژى ل تەلاڕێن حوکمداریێ بتن، چ شەڕێ پۆستێن سیادى بن، چ ژپێناڤ دەستڤەئینانا داهاتێن گۆمرکان ل دۆهى بتن، چ ژ پێخەمەت دابەشکرنا بیرێن پەتڕۆل و "غەنیمەیێن" سامان و سەروەتا کۆردستانێ بتن...وهتد، کەنکى و کى و ل کیڤە بزاڤ و شەڕ بۆ خاترا چاڤێن خەلکێ هاتینە کرن؟!
 گەلۆ ئەڤ دەردەسەرى و بەڵایا هە ل پارچەیەکا دن یا جیهانێ هەبوویە؟!، ئەبەد نە چێبوویە و نەژى چێدبت، ژبلى کۆردستانا ڕەنگیا بەخت ڕەش نەبتن!
 ئەڤ مەرگەساتا ژیوارێ کۆردستانێ، بەرۆڤاژى بناغەیێن هەمى بیردۆزێن سیاسینە، یێن ڕاست و یێن چەپ و یێن ڕۆژهەلات و ڕۆژئاڤاى ژى، و یێن کەڤن و یێن نوى و سەردەم ژى، هەمى ل سەر سەنتڕالییا بەرژوەندیێن وەڵاتییان کۆکن، ژ بەرکۆ بنیاتێ فەلسەفا سیاسەتێ و ڕامانا وێ یا سەرەکى: "ڕێڤەبرنا ژیانا گشتییە، ب کارئانینا هەمى ڕێک و ئالافێن دشیاندایە"
 لەوا دڤییا بەرژەوەندیێن وەڵاتى و هەڤوەڵاتییان پیڤەرێ سەرەکیێ هەر کریارەکا سیاسى و پڕۆسیسەکا حوکمڕانیێ بتن، ئەڤە ژلایەکێ و ژلایەکێ دیترڤە چونکى وەڵاتییان ئەو سیاسى و حوکمڕان گەهاندینە وى جهێ لێ سەرکێشییا دەستهەڵاتا (یاسادان و جهبجهکاریێ) دکن، وەکۆ گریمانى – ئفتیڕازى- خوەدیێ دەستهەڵاتا بنەڕەت (جەماوەرە) و یێن ب ڕێکار "ب وەکالەت" حزب و لایەن و کەسێن حوکمڕانن، هەر چەندە یا 32 دھێتە دیتن، بەرۆپشتێ ڤێ ڕاستییا ڕۆهن و مەزنە!
 ئەز بباوەرم خواندەڤان خەلەت ژ من فێم ناکن، کو ئەز ب میناکى – میسالى – هزرکرنێ دکم، ئانکۆ دبینم د ئیمکاندایە: سیاسەتمەدار هەمى بەرژوەندیێن خوەیێن تایبەت لابدن، وەکى فند و قەندیلان خوە ژبۆ ڕهنکرنا ڕێیا گەل وەڵاتى بشەوتینن!
 نەخێر مەرەما من ئەو چەندا بۆرى قەت نینە، لێ دڤێت هەست بکین: بەرپرسییا ڕەوشتى و فەلسەفا سیاسەتێ و دیسان هەمى عورف و تیتالێن کارێ پڕاکتیکیێ سیاسى ل تەڤ جیهانێ ئەبەد قەبۆل ناکت تەنها پاڵدەر و ئەگەرێن لڤین و بزاڤا سیاسى بەرژوەندیێن حزبى و ماڵباتى و یێن تایبەت – دویرى یێن گشتى – بن!
 یا درۆست ئەوە: قوپکۆژییا (هەرەما) بەرژوەندییان ب ڤى ئاوایى بت: ل سەرى یا گشتى بت، د بن وێدا یا حزبى بت، ل بنگەهێ و ل ژێرى یا تایبەت بت.
 موسیەبەتا مە ڤى مللەتى یا (گەڤنارا – نۆکەیى) ئەو سێگۆشەیە قۆنقلۆزکرینە: یا کەس و بنەماڵان ل سەرى داناینە، ل ژێر وێدا یا حزبێن وان کەس و بنەماڵانن، خوەلییا گەرم ژى بۆ گەل و جەماوەرییە!
 هەوجە نینە، ئەم ڕاستیەکا ڕۆهن ڕۆهنتر بکین، کۆ جەماوەرى خوە ب خوە، دەستهەڵاتدارێن خوە بلندکرینە وى جهى، و خوە ژى نزمکریە ڤى جهى، ڤێجا گەرەکە تێبگەهت دەم هاتییە: ئەڤ دارێ ب سیخمەیێ وى خوە کریە د(...)ڕە، ئەو ب خوە ژ خوە بهینت (...).
 ما هەتا کەنگى، مانە بەسە، ئێدى بلا هاوڵاتى هندە ساویلکە و سادە نەمینن، دڤێت ببنە سەنگا هەرەگرانا ئێکەمین د گشت هەڤکێشەیێن سیاسیدا، هەم ل هەرێمێ و هەم ل بەغدا ژى، هەلبەت ئەڤ چەندە زۆر مومکنە، لێ بێى ڕێکخستنا هێزان د کارێن کۆمى و دەستەجەمعیدا قەت نابتن، واتە: لڤین و بزاڤا تاک تاکى دێ نە گەلەک ژ نڤستنا مە د گۆهێ گایدە باشتربتن، زڤڕاندنا سەنگ و بوهاى ژ بۆ وەڵاتییان ب شێوەیێ نەئاقلانەیێ کەس کەسى دێ ژ ڤەگەڕاندنا ساڵا بۆرى ئەستەمتر و موستەحیلتر بتن.