بانگخوازی ئیسلامی و پەنابەرانی كورد لە ئەورووپا

لەدوای ڕاپەڕینەوە، چەندین شەپۆلی كۆچكردنی هاووڵاتییانی كورد بە ئاراستەی وڵاتانی ئەورووپا، كەنەدا و ئەمەریكا و جیهان بە گشتی دەستیان پێ كرد و تاكوو ئێستاش ئەو شەپۆلانەی كۆچكردن بەردەوامن، ئەم شەپۆلی كۆچكردنە چەندین ڕەهەندی باش و خراپی هەن، بۆ خۆم هەرگیز دژی نەبوومە و تاڕادەیەكیش لەگەڵیدام، بەو مەرج و مانایەی ئەوانەی دەچنە دەرەوە، سوودیان بۆ نەتەوە و نیشتمانەكەیان "كوردستان" هەبێت و خۆیان لەنێو ئەو جیهانە نوێیەدا بزر نەكەن و لەوێ دژی نەتەوە و خاك و نیشتمانەكەی خۆیان نەوەستنەوە! بە پێچەوانەوە كار بۆ ئەوە بكەن ببنە خاوەن داهات و پرۆفیشناڵی لە كارێكدا پەیدا بكەن و سوود لە فەزای كراوەی بلۆكی ئەورووپا وەربگرن، هەروەها لە ڕووی خوێندن و پسپۆڕییەكان و پرۆفیشناڵی پیشەكان و بە دیاریكراویش لە ڕووی كولتووری و كرانەوەدا بتوانن كاریگەرییان لەسەر پێشخستنی كوردستاندا هەبێت.
بە داخەوە، ئەو شەپۆلانەی كۆچكردنە بێ قوربانیدان نەبوون، بە هەزاران گەنج و پیر و ژن و هاووڵاتی كورد لە ئیجەدا خنكان و لە ڕێگە هەمەجۆرەكانی گەیشتن بە ئەورووپا و وڵاتانی دیكەدا تیاچوون، ئەوانەیشی گەیشتن، زۆرێكیان لەنێو ئەو فەزا فراوان و جەنجاڵەی وڵاتانی ئەورووپادا ونبوون، خۆشبەختانە بەشێكیان لەو وڵاتانەی لێی نیشتەجێن، توانیان خوێندن تەواو بكەن و ببنە كەسی كاریگەر، تەنانەت كورد هەیە لە ئەورووپا بووە بە پەرلەمانتار و كەسی دیاری ناو حیزبەكانی ئەورووپا، بۆ خۆم ئەمانە هەمووی بە دەستكەوت بۆ كورد دەزانم، بەو مەرجەی ڕەوەندی كوردستانی پێگە زانستی و سیاسییەكانیان لەپێناو خزمەتكردنی ئەزموونی كوردستاندا بەكاربهێنن و لە ڕێگەی دروستكردنی لۆبییەوە لەپاڵ پرسی نەتەوەیی و مرۆیی كوردستاندا خەبات بكەن و چالاكیی هەمەجۆر لەپێشچاوی كۆمەڵگەی ئەورووپیدا ڕێك بخەن.
وەك لە ڕیفراندۆمدا بینیمان ڕەوەندی كوردستانی هێزێكی كاریگەر و بە گڕوتینەوە لە ڕێگەی سازكردنی دەیان فێستیڤاڵ و كەرنەڤاڵەوە پاڵپشتیی خۆیان بۆ ڕیفراندۆم دەربڕی و پاشانیش لە دژی ڕووداوەكانی 16ی ئۆكۆتبەری 2017 دا دەیان خۆپیشاندانی ناڕەزایییان ساز كرد و بە دەنگی بەرز داوایان لە كاربەدەست و حكوومەتی وڵاتانی ئەورووپا كرد لە ئاست ئەو لەشكركێشی و دەستدرێژییەی حكوومەتی عێراق و هێزە میلیشیاییەكانی نزیك لە ئێران بێنەدەنگ و ڕێگری لە دووبارە تەعریب و داگیركردنەوەی خاكی كوردستان بكەن. ئەمە جگە لەوەی ڕەوەندی كوردستانی بە بەردەوامی لە چالاكییە ڕۆشنبیری و نەتەوەییەكانی كورد ئامادەگیان هەیە، هاوكات لە چالاكی و بۆنە كولتوورییەكانی ئەو وڵاتانەیش بەشدارن كە ئەمە بۆ خۆی گرنگی هەیە و خاڵێكی وەرچەرخانە بۆ زیاتر ناساندنی پرسی كورد بە نەتەوەكانی جیهان، لە ڕووی كاریشەوە تاڕادەیەك توانیویانە لە بازاڕی كاری ئەورووپادا جێگەی خۆیان بكەنەوە و لە هەندێ ڕوویشەوە بوونەتە پردی پەیوەندیی بازرگانی لەنێوان هەرێمی كوردستان و وڵاتانی ئەورووپادا، ئەمانە و دەیان خاڵی دیكەی گرنگتر هەن.
بابەتی كۆچكردن، بابەتێكی جیهانییە و هۆگاری هەمەجۆری هەن، هیچ وڵاتێك تەنانەت ئەگەر زۆر دەوڵەمەند و پێشكەوتووش بێت، ناتوانێت ڕێگە لە حەزی كۆچكردنی هاووڵاتییانی خۆی بۆ وڵاتێكی دیكە بگرێت، فینلاند چەندە دەوڵەمەندە و بە وڵاتی دەریاچەكان بەناوبانگە و تێیدا هەموو شت بە سیستەم كراون، سەرەڕای ئەوەیش هێشتا بەشێك لە هاووڵاتییانی ئەو وڵاتە جوانە، كۆچ دەكەن. ئەڵمانیای وڵاتی پیشەسازی و دەستیكار و خاوەن سرووشتێكی یەكجار جوان! وەك نموونە تەنیا ڕووباری ڕاینەكەی بەسە بۆ ئەوەی خەڵكانێكی زۆری ئەو وڵاتە بتوانن لە ڕێگەیەوە هەلیكار پەیدا بكەن و خۆیان بژیەنن، كەچی خەڵكیان هەیە كۆچ دەكەن، بۆ كوێ؟ بۆ ئەو شوێنەی كە هاووڵاتییەكی ئەڵمان حەز دەكات بۆی بچێت! پێت سەیر نەبێت، ئەو فەڕەنسا جوانەی كە ئاواتەخوازیت وێنەیەك لەتەك ئیڤلەكەیدا بچركێنیت، دەشێ هاووڵاتییەكی خۆی حەزی كۆچكردنی بۆ ئەڵمانیا یان سوید و كەنەدا هەبێت، ئیتاڵیای خاوەنی شارستانیەت و ڕۆما و هەزاران شوێنگەی گەشتیاری و شوێنەوار و چیا و ڕووبار و ئاو و هەوای خۆش، كەچی هاووڵاتییانیان دەچنە ئەڵمانیا و بەریتانیا و كەنەدا، بە پێچەوانەوە لە ئۆكرانیا و ڕووسیا و بولگاریاشەوە بۆ نیشتەجێبوون ڕووی تێ دەكەن، بۆچی؟ چونكە كۆچكردن حەزێكە لە ناخی كەسی كۆچبەردا چەكەرە دەكات، تۆ ناتوانیت بەزۆر ئەو حەز و عیشقە لە ناخی كەسدا بكوژیت.
كەوایە پێویستە نیشتمان ئەو كەسانەی خۆی فەرامۆش نەكات، كاتێك بە هەر هۆكارێكەوە ڕێگەی كۆچكردن هەڵدەبژێرن، دەكرێ كەسێك لە وڵاتەكەی خۆیدا دەرفەتی ئەوەی نەبووبێت خزمەت بكات، بەڵام لە دۆخی كۆچبەریدا بتوانێت سوودی باشی بۆ وڵاتەكەی هەبێت، ئەگەر كۆچبەرێكی كورد بتوانێت مانگانە بڕە پارەیەكی باش بۆ دایك و باوكە پیر و نەخۆشەكانی بنێرێتەوە، ئەمە خۆی لە خۆیدا خزمەتكردنی نیشتمانە، كاتێك كوڕ یان كچە كوردێك لە تاراوگە دەژین و بڕوانامەیەكی بەرزی ئەندازیاری یان پزیشكی بەدەست دەهێنن و پاشان ئەو بڕوانامەیە لە كوردستان دەخەنە خزمەت پڕۆژەیەكەوە یان لە نەخۆشخانەیەكدا كاری پێدەكەن، ئەمە خۆی خزمەتكردنی نیشتمانە. كۆچكردن ئەگەر ڕووێكی خراپی هەبێت، هی باشی زۆرە، كەوایە ئەو كەسانەی كۆچیان كرد، سەرمایەی نیشتمانین و گرنگە سوودیان لێ وەربگیرێت، لەوەش گرنگتر ئەوەیە تاكوو درەنگ نەبووە، ئاوڕ لە توانا و شارەزاییان بدرێتەوە.
وەك گوترا كۆچكردن ڕەهەندێكی جیهانی هەیە و بەتەنیا هی وڵاتێكی دیاریكراو نییە، دەكرێ لە وڵاتێكدا بەراورد بە وڵاتێكی دیكە ڕێژە و ژمارەی كۆچكردن تێیدا بەرزتر بێت، بەڵام هێشتا سوورین لەسەر ئەوەی كۆچكردن گشتگیرە، ئەوە دۆخی جیاوازی وڵاتانە ڕێژەكە بەرز و نزم دەكاتەوە، بەڵام دواجار پەیوەندی بە ناخ و حەزی خۆیەوە هەیە، ئینسان ئەو بوونەوەرەیە هەمیشە حەزی گۆڕینی ژینگەی جیاوازی بۆ ژیان هەیە، كەسانێك هەن بەهۆی بێكاری و هەژارییەوە كۆچ دەكەن، هی وا هەیە بە هۆكاری سیاسی كۆچ دەكات، هەیە تەنیا حەز دەكات لە شوێنێكی تردا بژی و گوێ بە پارە و كاركردنیش نادات، كەسی وا هەیە ڕەنگە دە ساڵ لە كەمپێكی ئەو وڵاتەی كۆچی بۆی كردووە بژیت، بەلایەوە ئاسایی بێت، چونكە حەز بە ژیانی ئەو وڵاتە دەكات، ئەمەیش لە كەسێكەوە بۆ كۆسێكی دیكە جیاوازە و تەنانەت ڕێژەی كۆچكردنیش لە وڵاتێكەوە بۆ وڵاتێكی دیكە ئەویش جیاوازە، ئەوەیشی پەیوەندی بە كوردەوە هەیە، هۆكارەكانی كۆچكردن لە هەرێمی كوردستان و سێ بەشەكەی تری كوردستان هەمەجۆرن، چونكە خودی كۆچكردن وەك گوتمان هۆكارگەلی هەن، مادام كەس ناتوانێت ڕێگری لە كۆچكردن بكات، كەوایە گرنگە داوایان لێ بكرێت وەك هێزی لۆبیی كوردی بن و لەپێناو گەلی خۆیاندا چالاك بن، زۆر گرنگە ئەو هێزە زۆرەی كوردانی تاراوگە، سوودیان بۆ ئەزموونی كوردستان هەبێت، بەوەی پرسی كورد وەك ئەوەی هەیە لە ڕێگەی لۆبییەكی بەهێزەوە بە وڵاتانی ئەورووپا و جیهان بگەیەنن.
سەرچاوە:
كتێبی: ئازادی و مانەوە لە بازنەی چەقبەستووییدا.
نووسینی: شاخەوان برایم عەبدوڵڵا