کەرتێ تەندروستی و بێوژدانیا بەرپرسان
2 ساڵ پێش ئێستا
سەرگول مزوری
کەرتێ تەندروستی د هەموو بەیاڤێ ژیانێ و د هەموو قوناغێن
دیروکێ دا، کەرتەکێ گەلەکێ گرنگ بویە. بۆ هەر مللەتەکێ کو گرنگی ب کەرتێ تەندروستی
دا بیت. ئەڤ گرنگی پێدانە نیشانێت زیندیەتیا هزرێن مرۆڤ دوستی یێن وی مللەتینە. هەلبەت کەرتێ تەندروستی یێ د قویناغێن
جورا و جور یێن دیروکی را دەرباز بوی.
هەر ل دەستپێکا
پەیدابوونا مرۆڤێ عاقل (هوموسێپیەن)، مرۆڤ یێ ل پەی دەرمانا گەریای. نوژداری یا بویە
پیشەیەکێ بەرچاڤ د هەمی سەردەمەکێ دا. ب ڤێ نوژداریا خوەزایی چارەسەریا کێشێن خو یێن
تەندروستی پێ بکەن. د ژیانا سەرەتایی لێگەریان یێن هاتیە کرن، گەلەك مفا یێ ل گژوگیا
هاتیە وەرگرتن. گژوگیا یێن بویە باشترین دەرمان بۆ قویناغەکا درێژ یا ژیانا مروڤایەتیێ.
د گەلەک بەیاڤاندا یێ هاتیە تاقی کرن و بۆ گەلەک نەخوشیا یێ هاتیە ب کارئینان. هەتا
مرۆڤ شیای وی جورێ دەرمانێ ل گیا دروستکری بۆ نەخوشیەکا دیار دەست نیشا بکەت.
ب دەهان هزار حەکیم
و زانایێت بوارێ مەیدانا پەراکتیکی، شیانێت
خو یێت خستیە گەر د پێخەماتیا پاراستنا تەندروستا مرۆڤی دا. ب سەدان هزار تاقیکرن
د رێبازا دەرمان و ناسینا نەخوشیان دا یێت هاتیە کرن. هەتا مرۆڤایەتی شیای زانستێ
نوژداریێ بەرهەم بینیت. هزاران کەسێن وەکە (ئبن مەیمونە و ئبن سینا و ئبن رازی و
کونفوش و شینتو) یێ دڤێ رێدا بویە رێبازا
فێربونێ. نەبەس ئەڤە بەلکی هەر ل سەر دەمێ سومەریا و نڤیسینا تێکستێ کەڤنارێ
گلگامش، مروڤ یێ ل دەرمانێ زیندیبوونێ(خلود)ێ گەریای. د بەرئەنجام دا وێ دیروکا
دور و درێژا تەژی تاقیگەهـ شیا دەرئەنجامێن باش و دەولەمەند ل پاش خو بۆ مروڤایەتیێ
بێلیت.
جهێ داخێیە ل وەلاتێن مە یێن پاشکەتی دا هێشت نوژداریا نەبویە
زانست، دوعا و خەیالێ یا بالا دەستە رولێ خو یێ سەرەکی د باوەرا مەدا دبینیت.. چەند
پتر مروڤ د کەڤیتە د بن هەژموونا ئولی ڤە ئەوقاس ئەندیشە و خەیال پتر رولێ خو د کەرتێ
تەندروستی دا دلەیزیت.. لێ جیهانا ئەورو ئەمریکی دا کو هەر د وی سەردەمی دا زانست
و خەیال د هەڤرکیەکا بەرچاڤ دا بوون کارین نوژداریا ئبن سینا و ئبن مەیمونە بکەنە
بنگەهێ پێشکەتنا کەرتێ خو یێ تەندڕوستی و نوژداری و دەرمانسازیێ، لێ ب ئافرینن. هەتا
ئەڤرو ل سەر ئاستێ هەمی ئەوروپا و جیهانا پێشکەتی ب پیروزی ل دەرمانا دهێتە نێرین. ب دەهان ئەنستیتوت و ئەکادمی ب ناڤێ ئبن سینا هەنە.
د
وەلاتێن جیهانا ئیسلامی ب گشتی و د عیراق
و ب باشورێ کوردستانێ ڤە، ئەو کەسێن دبنە نوژدار پرانیا وان ل سەر ئاستێ زانستی ل
کەرتێ نوژداریێ ناهێنە وەرگرتن. هەر هەمی زارویێن مالباتێن دەسهەلاتدارا و ب حوکمێ
سیلەحی خوندنا خو دبنە سەری. بویە ئاستێ کەرتێ نوژداریێ ژی ب رێژەیەکا بەرچاڤ یێ
دابەزی. لەورا ئیرو روژ یاری ب کەرتێ تەندروستیێ دهێنە کرن.
دەرمانێن سەختە و نا زانستی ل وەلاتێن مە ب بریارا
نوژدارێن کارتونی د هێنە کرین و فروتن. ئەز وەکە ژنەك کو ل هەندەران دژیم و دەمەکێ
درێژ ل ژیانا خو من ل وەلات و دەرڤەی وەلات دناڤ کەرتێ تەندروستی وەکە پەرستیارەک خودان سەربور یێ دەرباز کری. ب نزیکڤە
من ئاگەهـ ژ پێشکەتنا نوژداری و دەرمانسازیێ هەیە. وەکی خویایە ل گور سەربورا من یا
کاری کو راستەخو ئەز یا د مەیدانا کاری ل نەخوشخانەکا ئەلمانی کار دکەم. من نەگولێ
بویە کو کەرتێ دەرمانسازی دەرمانەک هاڤێتبیتە بازارێ جیهانی و بێژیت ئەڤە چارەسەریا
کرونایێ یە.
ئەو دەرزی و دەرمانێن ئیرو بناڤێ چارەسەریا کورونا کوڤید ۱۹ دهێتە فروتن. هەمی سەختەکاری و مێژتنا خوینا هەژارایە.
جهێ داخێیە ل وەلاتێ مە ل باشورێ کوردستانێ مافیا یا یاریا ب تەندروستا هاووەلاتیێ
هەژار دکەت. دەرمانێن سەختە و بازرگانی ب
ناڤێ چارەسەری یا کورۆنا دئێخیتە د بازاری دا. بۆ پەیداکرنا دەسکەفتێت دراڤی ژیانا
وەلاتیێن خو د ئێخیتەت مەترسیێ دا. ئەز ل ڤێرە و جهێ خو دا دبێژم، ژبلی ڤاکسینا
کورونایێ هیچ عیلاجێن دی بۆ کورۆنا نەهاتنە دیتن.