بوچی (موقتەدا سەدر) داخازا هەلوەشاندنا پەرلەمانی دکەت؟

جیهاد حیدر بشیر
پشتی کو ل 10 تشرینا ئێکێ 2021 هەلبژارتنێن پێشوەخت ل عێراقێ هاتنیەکرن، بۆ ئەگەرێ هندێ گورانکاریێن بەرچاڤ ل پروسا سیاسیا عێراقێدا پەیدا بیبن، دەنگێن هندەک لایەنان بشێوەکێ بەرچاڤ کێمبون و هەروەسا رێژەیەکا زور کێم ل خەلکێ عێراقی بەشداری ل ڤان هەلبژارتنێن پێشوەخت کر، کو ڤێ چەندێ زیان گەهاندە هەمی لایەنان عێراقی.
 ل ڤان هەلبژارتنێن پێشوەخت، لایەنێ سەدری خودانێ زورترین کورسیێن پەرلەمانێ عێراقێ بی. موقتەدا سەدر هەر ل دەستپێکێ دڤیا حوکمەتەکا زورینە پێکبینیت نەک حوکمەتەکا تەوافقی، چونکی ئەوی دگوت مە ئەزمون دگەل حوکمەتا تەوافی هەیە ل 2005 وەرە حەتا نوکە کو هیچ دەمەکی سەرکەفتن نەهینایە ل عێراقێ. موقتەدا سەدر هەر ل دەسپێکێ هەولدا کو هندەک لایەنێن شیعی نەهێنە دناڤ حوکمەتا داهاتویا عێراقێ. کو ئەوی ئەو لایەن ب گەندەل و میلشیات ناڤدکرن. کو ئەڤە بر ئەگەرێ هندێ ئاریشە دناڤبەرا واندا زێدەتر بیبن، هەر وەسا بۆ ئەگەرێ هندێ دوو لایەنێن سەرەکی پەیدابن لایەنێ سەدری و لایەنێ چارچوڤێ هەماهەنگی کو ئەم دشێین بێژین لایەنێ ئیرانی. کو موقتەدا سەدر هەر ل دەسپێکێ هەولددان دگەل لایەنەکێ کوردی و بەشەک ژ سونەیان حوکومەتەکا زورینە پێکبینیت بەس ل ڤان هەوڵێن خو شکەستن هینا، چونکی لایەنێ ئیرانی ب رێکا دادگەها فیدرالیا عێراقێ هندەک بریار دژی پروژێ موقتەدا سەدر دەرکرن. ژوان بریاران بریارەک دەرکر سەبارەت ب دەنگدان لسەر پوستێ سەروک کومار، کو گوت پێتڤیە 2/3 ئەندام پەرلەمان ل وێ کومبونێدا بەشدار بن حەتا سەروک کومار بێهتە هەلبژارتن، کو ئەڤ چەندە دێ یاب زەحمەت بیت بوو سەدری. ئەڤێ بریارێ حەتا رادەکێ زور شکستن ب پروژێ سەدری هینا، کو هەر چەندە سەدری گەلەک هەول دان کو 2/3 ئەندام پەرلەمان ئامادەبن ل هولا پەرلەمانی بو دەنگدان لسەر سەروک کوماری بەس هەولێن وی بێ مفا بون.
پشتی ڤان هەمی هەولان سەدر بێ هیڤی بوو ل پێکئینا حوکومەتا زورینە، رابو خو ژ پەرلەمانی ڤەکێشا، و دەرفەت دا لایەنێن دی حوکومەتێ پێکبینیت، کو سەدری وەسا بوو خەلکی دا دیار کرن، کو ل پێناڤ وەلاتی من خو ل پەرلەمانی ڤەکێشا، بەس نە وەسا بی بەلکو نەگەهشتە ئارمانجا خو لەوەرا خو ژ پەرلەمانی ڤکێشا پشتی هنگی رابو لایەنگرێن خو هینانە سەر جادەیان بۆ هندێ خەلکێ عێراقێ وەسا تێبگەهینت من ل پێناڤ وەلات و نیشتمانی نەهێلانا گەندەنلیێ. خو ل پەرلەمانی ڤەکێشا و بێژیتە خەلکی ب تنێ ئەز خەمخورێ وەڵاتیمە، سەدری ئەڤ چەندە بوو هندێ کر داکو ل هەلبژارتنێن داهاتودا دەنگێن زێدەتر ب دەست خو ڤە بینیت، نوکە سەدر یێ پەشیمانە و نەڤێت حوکمەتەک بێ وی پێکبهێت، و نها داخازا هەلوەشاندنا پەرلەمانی دکەت، سەدری دڤێت جارەکا دی هەلبژارتن بهێنەکرن چونکی ئەو ب وێ هیڤیە یە کو دێ دەنگێن خو زێدەتر بکەت ل هەلبژارتنێن داهاتیدا.
بەڵام ئەز دبینم ئەگەر هەلبژاتن بهێنەف کرن و سەدر کورسین خو زێدەتریش بکەت، دێ هەر شکەستنێ هینیت ل پێکئینانا حوکومەتا زورینە. چونکی پێکئینا حوکمەتەکا زورینە دێ هەڤسەنگیا سیاسی ل عێراقێ هەمیێ تێکدەت و محالە حوکمەتەکا زورینە ل عێراقێ سەرکەفتنێ بینیت.