ژ کار و سەرھاتیێن بەرێ

الياس نعمۆ خەتاری
مەلکێ پالا سەرکێشێ دروونێ...
لدەمێ دروونێ زەلاما دێ خۆ کربانە رێز و پالێ ھەری زیرەک دێ لسەرێ رێزێ با ودێ تخووب  بۆ وان دانابان، گەلەک جاران دروون لبەر سترانێن خۆش و پالدەر دھاتە کرن ھەکە پالەکی دەنگ خۆش وستران بێژ ھەبا دێ قیرکربا ئسترانەکێ و پالا ب ئاواز دگەل ھەڤوو دوو کاردکرن.

دێڕان...
دێران ئانکوو سافیکرنا تۆڤی ژ قرشی پشتی ژ جێنجەرێ خلاسبان دێ بکارێ دێرانێ رابان ئەوژی ل ھڤیا خودێ و ھاتنا بای دمان ھەر وەختێ بای ھاتبا دێ دێران کربان و دەمێ بای دسەکنی دێرانژی دسەکنی، ل ھێرە ملھێبا داری ئامیرەکە ژ داریە دەستکەکی درێژە و ژ ھەفت گوھێن داریە پێک دئێت بۆ ھەلھاڤێژتنا بەرھەمی لبەر بای لدەمێ دێرانێ دئێتە بکار ئینان، و ھۆسا تۆڤ دچتە ملەکی و کای دچتە ملێ دی.

سۆلبەند...
ئەو کەسێ بکاڕێ چێکرنا سۆڵان رادبوو وسۆل چێدکرن ودکرنە پێ ئانکو لنگێ کەران ومەھینان  وھەسپان و دەمێ کەڤن دبوو دیسان ژێڤەدکرن وسما وان باش پاقژدکرن وپاشی ئێکە نوو بۆ وان پێڤەدکرن.

ھێتوون و قەلاندنا گێچێ...
ھێتوون جھێ تایبەت بوو ژبۆ  قەلاندنا گێچێ دھاتە چێکرن ژ ھەریێ و لبنان وبەران،  گێچ دھاتە راکرن ، لێ بەرێ یە خاڤ بوو دڤیا بێتەقەلاندن، لەوما ھێتوون تژی گێچ دکرن و بەڕەک لسەری داتنان وئاگرێ کایێ ل بندا ھلتکرن، ئەڤ کارە ب شەڤێ بوو ژبەر گەرمیا ئاگری، ھندەک کەسێن شارەزا ھەبوون دڤی بواریدا، ھەر وەختێ ئەوو بەرێ لسەر ھێتوونێ دانای باش ھاتبا قەلاندن ئەوو دبوو نیشانا قەلاندنا گێچێ، پاشی دھێلان ھەتا ساردبوو پاشی دئینانە دەر و بۆ ئاڤاکرنێ دھاتە بکارئینان.

شڤانی و گاڤانی...
بشتی چاندنیێ و دڕونێ شڤانی و گاڤانی کارێ ھەری مەزنبوو دجڤاکا مەدا ژبەرکو ماڵ نەبوو پەز یان چێل نەبان، دڤیا ھەموو خەلکی ھەبان ژبۆ شیر وماستی و گۆشتی لەوما شڤانی و گاڤانی کارێ مەزن ئێ زەلامێن بەرێ بوون، ھەلبەت ئەڤان کارێن ھەنێ شارەزایی بۆرا دڤیان ھەر گاڤانی یان شڤانێ ب ساڵانە ئەڤ کارە کربا دێ بۆرا زانین و شارەزایی پەیدابا ژبەر کو گەلەک پەز و چێل وندادبوون یان دکەفتنە د دۆڵ و نوالا دا پێ و لنگێت وان دشکەستن، یان دەمێ دزان دکەفتن و عاجز دبوون ئانکو دڤیا شڤان وگاڤانان زانیبا بکارێ حەکیمیێ رابن و ھاریکاریا پەز و چێلێن خۆ کربان و وان ژ تەنگاڤیان رزگاربکەن د ھەر بوارەکی دا.

داپیركى...
  چو جاران نا ئێته ژبیركرن دایکا پیر ژبەرکو زۆربەیا خەلکێ مه ل ماڵ ژدايك بوینە دەمێ داپيرك ژنەکه مەزن وبكارێ زارۆك بوونێ يە شارەزا رادبوو، لدەمێ ژن دكەڤتە بەر زارۆکی دێ باكربانێ دگۆتنێ داپیرك بۆ ماوێ هەفت روژا دابيركێ سەرەدانا وێ ژنێ دكر وهاريكاردبوو دگەل وێ و زارۆکێ وێ.

تەشی و تەشی ڕێس...
تەشی و ھری رێسی یان رێساندن یان ڤەچراندن یان ڤەھونان، بدەستێن نازک و جوان ھریا پەزی دھاتە شوشتن وەڤەچراندن و ئامدەکرن بۆ ریساندنێ، تەشی ژ داری چێدکرن ئامیرا ڕێساندنا ھریێ بوو ئافرەتان بەردەوام تەشی درێست ھەتا بیرەژن دبوون ژبۆ چێکرنا دەزیک و بەنک بۆ چێکرنا جل و بەرکان و پێتڤیێن دن، ھەر دیسان کار ب رشێ و رێساندنا تەنگ و مەحفیر و تەحتی وپۆستە و چێکرنا وەریسا بۆ کار و خلمەتێن وی سەر دەمی دبەردەوام بوون، درووتنا بدەستی ژکارێن ھەری فەربوو ئێ ئافرەتان،  دروستکرنا جلوبەرکان  و شەروال وجلکێن مالێ وەک کراس و دەمیرە و کەڤیک وکۆمک و رەشک و ھتد، ئەڤە ھندەک ژکار و سەردەمێن بەرێ بوو.