چ مایە مە ب سەرێ زمانێ کوردی نە ئینای!!

نەوزاد ئامێدی 
- جڤاتا پارێزگەها دهۆکێ، نانێ خۆ هەلالکەن…
- ئەرێ ئەڤ سۆهبەتە یا بوویە شلا گاڤانی، مانە بەسە؟؟
- دێ ڤێجا پیچەک فەهمکەن میراتینو!!
ئەڤە نموونا چەند ناڤان بوو، بۆ ڤی بابەتی من هەلبژارتبون (ژبلی ئەوێن من ژێبرین، چۆنکە بۆ بەڵاڤکرنێ دکرێت بوون!!)، لێ من نەزانی کا کیژ ناڤی بکاربینم. ئەڤە هندێ دیاردکەت کا بابەت چەندێ گرنگە و چەندا بزەحمەتە ئەوا تە دڤێت دیارکەی و بنڤیسی و بدانیە لبەر دەستێ خویندەڤانا.

چۆنکە ئەم مللەتێ ئێکێینە لدونیایێدا یاریا بزمانێ خۆ دکەین؛ یێت ئێکێینە ب وی کەسی دکەینە کەنی و قەشمەریا ب وی دکەین ئەوێ ب کوردیەکا ڕەسەن باخڤیت؛ یێت ئێکێنە و بێ رکابەرین، دەمێ رەوشەنبیرێت مە!! و زمانەزانێت مە!! هەولددەن کوکا هەمی پەیڤەکێ بزمانەکێ دیڤە گرێدەن، ئەڤجا چ فارسی بیت یان ئەرەبی یان تورکی. و گرنک نینە کا خەلەتە یان دورستە، گرنک ئەوە شەهرەزایا خۆ بۆ تێکدانا زمانێ کوردی بکار بینم… ئەڤە و زێدەتر بەرهەمێ شکستا حکومەتێن مەیە و لایەنێن پەیوەندیدار بڤێ پرسێ، هەروەسا بەرهەمێ ئایدولوژی و پروگرامێ ڤەشارتیێ چەند پارتێن سیاسیە بوو ژێک دیرکرنا کەسێ کورد و نەهێلانا درۆستبوونا زمانەکێ یەکگرتی.

زمان ناسناما ئێکێیە یا هەر مللەتەکی لدونیایێ ج لکەڤندا یان نوکە و گرنگی پێدان بزمانی ئەرکێ ئیکێیە، یێ هەر دەستهەڵاتەکی. و ئەڤ کارە نە کارێ رەوشەنبیرەکیە یان رێکخراوەکێیە یان زمانەزانەکیە. ئەڤ کارە تێتە رێکخستن و برێڤەبرن ژلایێ حکومەتان ڤە، ئو کەسانێن شەهرەزا دزمانیدا و دیالیکتادا/هەڤوکادا، تێنە بکار ئینان بوو ڤی کاری، و لدویف سیاسەتەکا دارێشتی و دیار بوو بەرەڤانی کرنێ ژپیسکرنا زمانی ونەهێلانا وی و نیکرن و پاقژکرنا زمانی و درۆستکرنا پەیڤێن نی و یەکگرتنا زمانی بەرامبەر زالبۆنا زاراڤان، و دوروستکرنا ستانداردەکێ یەکگرتی لسەرانسەری وەڵاتی یان نەتەوێ.

رۆژ ب رۆژ ئەڤ زمانە پتر یێ تێک دچیت و زاراڤێن/هەڤوکێن وی ژێک دوردکەڤن. و ئەڤ چەندە نە کارەساتەک زمانییە بەلکۆ کارەساتەک نەتەوەیە. چۆنکە یەک ژگرنکترین ئامرازێن یەکگرتنا مللەتان زمانەەکێ یەکگرتیە. تورکیا وەک نموونە چ ژهەلبژارتنا زمانەکێ یەکگرتی و پیتێن تایبەت بۆ نڤیسینێ، دا بشێن سەربەخویا خۆ ژ ئەرەبا(ئیسلامێ) وەرگرن و نەتەوا خۆ پارێزن، و سەرکەفتن ئینا بڤێ چەندێ. یان نموونا دژاتیا تورکان بۆ نەهێلانا زمانێ کوردی، نەک ژبۆ هندێیە دا بزمانێ تورکی باخڤن، لێ بەلکو نەهێلانا زمانێ کوردی دێ بیتە ئەگەرێ لاوازبوون و نەهێلانا هەستا نەتەوایەتی و لدویفدا نەتەوا کورد. و ئەز باوەرم تورکا تا رادەکی مەزن سەرکەفتن بدەستڤە ئینا و بتایبەت هەتا ساڵێن هەشتێیا.

یا گرنگ لڤیرە ئەوە نوکە هەوار کەین و قێریا راهێلین و پەردا گوهێن کەسێت پەیوەندیدار بهژینین و هەستا وا بلڤینین بەلکی پیچەک فەهمکەن و بزانن، ئەو کورسیکێن ئەو لسەر درینەخار نەبوو قونبادانێنە بەلکۆ بوو خزمەتکرنێنە، و خزمەتا ژهەمیا گرنکتر زمانێ کوردیە. دا گەلەک درێژ نەکەین، چونکە لڤان رۆژا خەلکێ خیرەتا خواندنێ نەمایە. چەند خالەکێن گرنک ژبۆ قولتارکرنا/پاراستنا زمانی کوردی ژ تێکدانێ و نەمانێ:
１- بریارەکا سیاسی یا بێ تڕس و مەلاقی، بۆ دروستکرنا ستانداردەکی، زمانەکێ کوردی یێ یەکگرتی، هەر چنەبیت وەک بنەمایەک بوو پاشە ڕۆژێ.
２- دروستکرنا راوەژکاریەکا زمانێ کوردی، و هەلبژارتنا چەند زمانەزانەکێت کورد، لسەرانسەری کوردستانێ بوو ڤێ چەندێ، و بوو پارستنا زمانی ژگەمار گرتنێ و تێکدانێ.
３- هەلبژارتنا زمانەزانا لسەر بنەمایێ شەرەزایا دیالیکتێن/هەڤوکێن جدا جودابیت، و مەرجێ ئێکێ و یێ سەرەکی ئەوبیت کۆ خودان هەستەکێ نەتەوایەتیا بهێز بیت، و کەسێ کورد وزمانێ کوردی پیرۆزتر بیت ژپارت و باژێر و هەڤوکا.
４- هەتا وی دەمی، پێتڤیە راوژکاریەک زمانی هەبیت لهەر ناوچەکا خودان هەڤوکەکا سەرەکی و بتایبەت ل بەهدینان. ژبۆبریار لسەر پرسێن رێزمانی و پەیڤێن نی وەک ساخلەمیێ و تەکنەلوژیایێ وهتد. هەروەسا پاراستن و چاڤلێکرنا فەرهەنگێن زمانی. چونکە راستا یا بوویە فالتون و هەرکەس  بزەوقا خۆ دنڤیسیت و لێکدەت. و ئەڤ بریارە ئەرکێ ئەنجومەنێ پارێزگەهێیە، بەلکی پیچەک خۆ بلڤینن و نانێ خۆ هەلال کەن، هەروەسا ئەرکێ پارێزگاریە چۆنکە دەستهەڵاتا هندێ یا هەی.

وەکی مە لسەری دیارکری ئەڤە ئەرکەکێ نەتەوەیی و نشتیمانیە، و بنەمایەکێ گرنگێ هەبوونا مەیە وەک کورد، و ئەڤ چەندە بکەسان (چەند شارەزابن) ناهێتە کرن، ئەگەر بریارەک و پشتەڤانیەکا سیاسی لدویف نەبیت هەر ژ دەستپێکرنێ و چەسپاندنێ وبەردەوەام بوونێ و پارستنا کاری دپاشەرۆژێدا.