لویسێ (١٤) دبێژیت: ئەزم وەلات و وەلات ئەزم

نەشوان محەمەد
لویسی بـ ئەڤێ عەقلیەتێ (٧٢) سالا دەستهەلات لـ فرەنسا کر.. لـ وەلاتێن دکتاتور، دەسهەلاتێ بـ ئەڤی شێوازی برێڤەدبەن. وەلات د(٣) بازنا دا.
بازنا ئێک، هاولاتی
بازنا دوو، بەپرسێن بالا دەست
بازنا سێ، بنەمالا دەسهەلاتدار
بازنێ ئێک، مەزنترین بازنەیە کو پێکدهێت ژ هاولاتیێن ئاسای مینا، جوتیار، ماموستا، کرێکار، سەرباز... ئانکو چینا گشتی، ترسا بازنێ سیێ بتنێ (هشیاری)یا بازنا ئێکێ یە، لەورا بازنا سیێ هەمی دەسهەلاتێ بکاردینت ژ بۆ وێ یەکێ بازنا ئیکێ مژیلی سێگوشا (ترس، برس، شەر)ـی دا بکەت و تێدا نەدەرکەڤیت.

بازنا دوو، مەترسیترین بازنەیە، پێکدهێت ژ کومەکا بەرپرسێن بالا دەست، کرێگرتی نە ژلایێ بازنا سیێ، بازنا دوو بـ کارێ پاراستنا بازنا سیێ دکەت، و مانا بازنا سیێ لسەر دەسهەلاتێ بـ ئەرکێ خۆ دبینن..
دناڤبەرا دوو کڤانادا (مەلاق) ناڤبرەکە دناڤبەرا بازنا دوو و بازنا سیێ، بـ هندەك هەستییا و پرتەکا نانی دژیت!

بازنا سێ، بچیکترین بازنەیە کو پێکدهێت ژ بنەمالاکێ کو ئەوە دەسهەلاتێ بـ رێڤەدبەت، لـ گورەی حەز و ڤیانێن خۆ، ئەڤ بازنە مەحالە ( تنازل)ـێ بکەت بۆ بازنا ئێکێ، چنکی هزردکەت (تنازل) ئانکو ژناڤ چۆنا بازنا سیێ، لەورا کاردکەت بازنا ئێکێ بکەتە د سێگوشا (ترس، برس، شەر)ـی دا، ژ بو وێ یەکێ بازنا ئێکێ بـ هەمی جورێن دەردەسەرییا رازی بیت…
(راگەهاندن) مەزنترین چەکێ دەستهەلاتێن دکتاتورە، چنکی برێکا راگەهاندنێ دشێن دناڤبەرا شەڤ و روژا دا ئارستێ بازنێ ئێکێ (١٨٠)پلا بگوهوریت، نمونە، (نعوم تشومسكی) د پەرتووکا (السيطرة على الاعلام)دا دبێژیت: مللەتێ ئەمریکی لـ دەستپێکا شەرێ جیهانیێ ئیکێ دا مللەتەکێ ئاشتی خوازبوو، بو وانا ئەو رویدانێن لایێ دی یێ ئوقیانوسی(ئوروپا)رویدەن نه دگرنگ بون، لێ بتنێ بو ماوێ شەش مەها دا، (لجنة کریل) شییا مللەتێ ئەمریکی توشی هیستیریایێ بکەت و حەزا وانا یا خوین رێژتنێ بگەهینیتە بلندترین ئاست و نەڤیانا مللەتێ ئەلمان د ناخێ وان دا بخولقینیت...
هندەك دەسهەلادارێن دکتاتور
هەر چەندە ئەڤ جورە دەسهەلادارە لـ هەمی جیهانێ هەنە، لێ بـ رێژەیی نە، لـ ئەلمانیا تا نیڤا ئێکێ ژ چەرخێ (٢٠)ـێ ئەڤ جورە دەسهەلاتە هەبویە بۆ نمونە هێتلەر، هەر وەها لـ روسیا تا نوکە ژی تا رادەکی بەردەوامە، لـ ئەمریکا باشور بەهرا پتری وەلاتا دکتاتورا بـ رێڤەدبرن تا دەستپێکا چەرچێ (٢٠)ـێ، وەلاتێن روژهەلاتا ناڤین و بەهرا پتری ولاتێن ئەرەبی و دەوروبەر ئەڤی جورە دەسهەلاتێ بـ کاردئینن.
تەک چەکێ دەستێن بازنا ئێکێ دا ژ بو رزگارکرنا وان ژ دەستێن بازنا سیێ (وعي ـ هشیاری)ـە.