شانۆنامەیا کالیگۆلا

رامین سەردار
کالیگۆلا، ئیمبراتورێ دین و خوینمێژێ ڕۆما ل سالا ١٢ێ زاینى ژ دایکبوو. ل سالا ٣٧ تا ٤١ زاینى پاشایەتى کر و ب دەستێ ئێک ژ هاریکارێن خوە ب ناڤێ (کێغیا) د تەمەنێ ٢٩ سالیێ دا هاتە کوشتن.
ئەو چەندا کو جهێ سەرنجێ ل سەر کەسایەتیا کالیگولایى، رەفتار و تایبەتمەندیێن وى یێن رۆحى و ئەخلاقى و دەرۆن ئالوزیا وییە د وى تەمەنێ کێم دا، کو ڤێ پرسیارێ لدەف مرۆڤی درۆست دکەت: چاوا وەلاتەکێ وەک رۆما کو د وى سەردەمیدا ئێکەمین حکومەتا دیموکراسى هەبوو، ب فەرهەنگ و شارستانیەتا خوە یا بریسقەدار و خوەدیێ فەیلەسوفێن مەزن و کاریگەر د ژیانا بەشەریەتێ دا، شیان ل سەر وێ چەندێ رازى ببن دناڤ وان هەمى کەسێن زانا و ب ئەزمون دا، لاوەکێ تازە کو خواستەکێن وى یێن رۆحى و جەستەیی نیشانا نەخوشیا وى بوون ب ئیمبراتور هەلبژێرن و چارەنڤیسێ خوە بدەنە دەست؟
کامۆ ئەڤ شانونامەیە ل سالێن جەنگیدا نڤیسی، بۆ ئێکەمین جار ل سالا ١٩٤٥ هاتە سەر دەپێ شانویێ، ب دیتنا من هەر ئەڤ پرسە بۆ کو د زهنیەتا وی دا گەشەکرى و کالیگولا ب ناڤونیشانێ سەرەکى یێ شانونامەیا خوە هەلبژارتى، دا کو ب شێوەیەکێ نە راستەوخو وێ چەندێ بەرچاڤ بکەت چاوا وەلاتەک ب شارستانیەتەکا بەرز و بلند و خودان کەسایەتیێن وەک (گۆتێ، شیلەر، بیتهوڤن) هەڤسارێ خوە بێخنە ددەستێ کەسەکێ بێنرخ و پر بخوە باوەر و خوینمێژ یێ وەک هێتلەر دا، کو دنیایێ بکەتە خوین و گیانێ ملیونەها کەسێن بێ تاوان بکەتە قوربانى و وان هەمى وێرانیان درۆستبکەت، کو دویکێلا وێ هەتا راددەیەکێ زۆر چۆیە چاڤێن وەلاتێ ئەلمانیا بخوە. کامو د هەرسێ شانونامەیێن (دادپەروەران، کالیگولا و حکومەتا چەکدارى) دا، ئاماژێ بۆ ڤی بابەتى دکەت. ئانکو وەلاتەک گیان و ماڵ و کێشوەرێ خوە ددەتە دەست کەسەکێ، هەلبەتە ئەو کەسێ ب زۆرى و ئافراندنا ترس و کەرب و کینێ شیانێن خوە بدەستڤە دئینیت، چ ئەنجامەکێ دێ ئینتە هەبوونێ؟
(ب پێنوسێ: پەروێز شەهدی).
ب هەمان شێوەیێ رۆمایا کو هەڤسارێ خوە ئێخستیە دەستێ دینەکێ وەک کالیگولایی و ئەلمانیایا مەزن چارەنڤیسێ خوە کریە دەستێن خوینمێژەکێ وەک هیتلەر دا. ئەرێ گەلێ کورد د کوردستانەکا ئێکپارچەیی دا، کو خوەدیێ شێرکویەکێ بێکەس مایی، ئەحمەدەکێ یەکبوون نەدیتى، قازیەکێ ل سێدارێ دایی، کایایەکێ ئاوارەبوویی، قرالەکێ کرێتێ وەک گیونەیى، جەگەرخوینەکێ پڕ خواندی، چارەنڤیسێ خوە دێ بێخیتە دەست کەسەکێ دا، کو دویکلا وێرانیێن وى بچیتە چاڤێن دەهـ نفشێن بهێت؟  یان گەلێ کورد تا دەهـ نفشێن بهێت دێ بەردەوامبیت د هەولدانێن پەرش و بەلاڤکرنا دویکێلا ئاگرێ مێژوویەکا تژى ژ ئەز ئەزیێ و یەکنەگرتنێ؟!!!