دەروێشێ عەبدی؛ ئەو قارەمانێ ئەم ژ گودۆ پتر ل بەندێ مایین

بارزان وەحید فەتاح
«من بکێشن دیارێ گرێ (ئەتشانێ) و جەندەکێن هەڤالێن من ژی بینن دەف من، بەرێ من بدن ( قەرەشداخێ) و کەفی ئەگالا من ژی بدنە ( توزانێ)
سمبێلێن ب خوینا من بادن دەما ئەز دمرم دا ئەز قەرشداخێ ببینم و ئەز ل وێ باوەرێ مە ئەدول ژی دێ من بینیت »

ئەڤە داوی داخوازا لەهەنگەکی بوو ب ناڤێ ( دەروێشێ ئەڤدی )


پێشەکی:
نڤیسەرێ شانۆگەریی، چما ناڤێ لیستکا خوە ب( دەروێش یان گۆدۆ )یی بناڤکریە ؟
شانۆگەریا ل بەندەمانا گۆدۆ ئێک ژ وان لیستکایە ئەم دشێن بێژین ستوینەکە ژ ستونێن شانۆیا ( بێهۆدەیێ ) کو ئەڤ قۆتابخانە ل پشتی شەرێ جیهانی یێ دووێ هات هەبوونێ و تەکەزا ڤێ قوتابخانێ ل سەر هندێ بوویە هەرتشت ئێدی بێ واتایە و ئەم نەشێیین چارەنڤێسێ مرۆڤی بەرەڤ رێچکەکا دی ڤە ببن. نڤیسینا تێکەستەکی ب سانەهی نینە و کەسەک پێ دڤێت خوەدی باشخانەکا هزری بیت. ب سەدان جاران ئەڤ لیستکە هاتییە ئامادەکرن و هەر ئیکی ل گۆرەیی هزروبیرێن خوە ئامادەکرییە. ( هلکەت ئدریس ئابد ) ئەڤ لیستکە نڤیسی بوو ( حەمرین جەمیل ) ب دەرهێنانا وێ راببوو. بەری ئەز شوور ببم ناڤا لیستکێ ئەز حەز دکم ڤێ بێژم کو ( هلکەت ) ژ وان کەسانە دەما تێکستەکی د نڤیسیت دەرهێنەر هند زەحمەتەکا مەزن پێڤە نابت هەتا بکتە نماییش! چونکی، ئەو ڕاستە ڕاست تێکستی بەرەڤ قوناغا پرۆڤەیێ دبت بێ کێماسی. ئەڤە خالەکە گەلەک شانۆکار نەشێن بکەن و گەلەک جاران دەما تێکستی بەرەڤ پرۆڤێ ڤە دبن دێ بینی کورییا تێکستی یا هاتییە برین و هناڤێن وی یێن تژی رەش رەشک کرین و ئینایین و ناڤێ بەرهەم داناینە سەر! و ئەوان دڤێت ئەڤ بەرهەمە شەفاعەتێ بۆ هونەرمەندییا وان بکەت!

تێکست:
ژ بەرچ نڤیسەری ناڤێ دەروێش ئینایە بەراهییا ناڤێ گۆدۆ ؟ ئەڤەگرنگە مانە ؟ ئەز برایێ تەمە تشت ژ من خلاس نابت .

ژبۆ ئەم بشێن شانۆیەکا کوردی دروست بکەن دڤێت ئەم ب کوردی دیتنا بکن، دڤێت ئەم ب کوردی بنڤیسن. ما چ داعی دکت ئەز بچم تکستێ شکسبیر بینم و بدمە بەر مەکینا دروارێ ئەڤی ژێڤەکە ئەڤی بگۆهرە و ئەڤی زێدەکە، دا خولقا فرانکشتاینەکێ کوردی بکەم ؟ راستە شانۆیێ ئاڤەکرنەکا درامی یا موکم پێ دڤێت و ئەڤ ئاڤاهییە د ناڤا گەلەک تێکستێن خومالیدە نینە لەوما ئەو ماموستا و فێرکارێن زانینگەهێ سیاسەتا تێکستێ جیهانی ل سەر قوتابی فەرزکرییە و هەر ئەڤە بوویە بەر بەست ئەم نەبن خوەدی شانۆیا خوە! ئاخر شکسبیر ل جوگرافیایەکێ بۆ دگۆتنێ ئینگلترا و ئەو نڤیسینێن وی بۆ دەم و زەمانەکێ دەست نیشان کری بوون. ڕاستە شکسپیر قرالێ شانۆیێ یە. لێ، ئەوا ئەو کرییە قرال دەست نڤیسییا وی بوو؛ شکسپیر ب وان چیروکێن بەرازیلی و دانمارکی شانۆیەک بۆ ئنگلتەرایێ چێکر ؟
ب دیتنا من ژبۆ دروستکرنا شانویەکا کوردی ب نمرەئێک ئەم پێدڤی ب داستانێن خوەنە! ئەگەر زەعیفترین ئیمان ژی بیت. ل سەر ئاخا مە دروست بویینە و دەربرینێ ژ دیروکێ دکن. هەلبەتە گەلەک تشت دویڤدا دهێن داکو تو ببیە خوەدی شانۆیەک کوردی لێ ئەڤا من گۆتی نمرە یەکە، و دویف دا هندەک تشتێن دی دهێن .
ما دەروێش کییە و چییە ؟ ب دیتنا من نڤیسەری ئەڤ ناڤە بکارئینایە چونکی ئەو رۆل و هەبوونا دەروێشی ئەڤدی گرنگتر دبینت ژ بەندەمانەکا پوچ و بێ مفا. دەروێشەک بشێت شەری بۆ برایەتی و یەک رێزییا گەلی بکەت.

هەلبەتە ئەوا دەروێشێ ئەڤدی ژ لەهەنگێن دی یێن داستانێن کوردی جوداتر دکت ئەڤەیە؛ سالوخەتێن لەهەنگێ ئەرستویی تێداهەنە. هەر ئەڤەیە یا کو دەروێش دکتە مارکەک ل هەمبەر( ئەحمەد ئاخایێ مللی) و (ئەبدورەحمانێ زورباشی) کو ئەو ژی خوە دی داستان بوون لێ سالوخەتێن قەهرەمانیێ د کارێزما وان دا نەبوون .
هەبوونا دەروێش ل دەف نڤیسەری ژ هاتنا گۆدۆیی گەلەک گرنگترە و ئەڤ هزرکرنا نڤیسەری ژ بوشێ نەهاتییە ! چەوا ؟ بنێرە. هەر چ کەسێ ناڤێ وی ئەڤدی بیت هەرتم پێکۆل کرینە ناڤێ زارویێ خوە بکتە دەروێش. ئەڤ دەروێشە ژ بۆ تاکێ کورد تاکە ( منقذ ) و خلاسکەرێ کوردانە و هەردەم تاکێ کورد ل هیڤییا ڤی دەروێشی بویە و نفش بۆ نفشی ئەڤ ناڤە مینا لەهەنگ و پارێزەرێ داناینە بەرچاڤێن خوە. ئەز باوەرناکم کەسەکی ناڤێ کورێ خوە کربیتە گۆدۆ چونکی ئاخر گۆدۆ هەر چوو نینە هەتا ناڤەک هەبت بتنێ وەهمەکە دا کو مرۆڤ د ژیانێ دە بەردەوام بت لێ نڤیسەری لڤێرێ ڤیایە دایلوکەکێ دگەل ساموئیل بکیتی بکت و دبێژتێ: (ئاخر ئەم نەشێن خوە ل هیڤییا گۆدۆیێ جەنابێ تەبگرین، مە بەری دووسەد سالا دەروێشەک هەبوو و ئەم چاڤەرێ هاتنا وینە. کا چەوا ئولدار چاڤەرێی مەهدیێ مونتەزەر دکن ئەها وەسا چاڤەرێکرن ژ هەژی دەروێشە.
گۆمان تێدانین مەسەلەیا فەداکاریێ رۆلەکا گرنگ ل سەر زاتێ نڤیسەری هەبوویە چونکی دەروێش یێ ئامادەبۆ جانێ خوە فەدا بکت، داکو بگەهیتە ئەدولێ. ئەدول ژی د چاڤێن دەروێش دە تاکە رامانا وەلات و ئارامی و یەک رێزیێیە. ئەگەر نە ما چەوا تولازەکێ ئێزدی دێ خوە ژ بۆ بەدەوەکا موسلمان کتە بەرخێ فەدایێ! ما ئەو وەلاتێ ئەز نەشێم تێدا ب ئێمناهی حەژێکرنێ بکم ئەو چ توڤە وەلاتە ! ئەو وەلاتێ نەشێت چیرۆکێن خوە نیشانی خەلکی بدت یەک پوستلا( گوو)ل سەر وی وەلاتی بت .

ڤاژی بەندەمان!
دارا هشک د تکستێ ئورجینال دا هەلگرا گەلەک ڕامان و تێفکرینا یە گەلەک ل وێ باوەرێ نە کو ئەڤە ئەو دارا ئادەم و حەوایێ سێڤ ژێ خواری و گەلەکێن دی وێ هزرێ دکن ئەڤە ئەو دارە یا مەسیح پێ هاتییە ل خاچ دان لێ ل گورەیی دیتنامن ئەودار ب تنێ سیمبولا رووتکرنا (تەجرید) مرۆڤاییە و دار ب هەمی هەبوونا خوە ڤە دەستپێکا هەبوونێ یە ! ڤاژیکرنا وێ دارێ نەکارەکێ وەسا بۆ خوەشی و جوانیێ هاتبوو کرن. ل گورەیی دیتنا من ڤاژیکرنا وێ ژ لایێ نڤیسەری ڤە، هەرئەو بوویە ئەوا من ل سەری دیارکری نڤیسەری ب خوەژی ئەو باوەری ب گودۆیی نینە کو خلاسکەرێ مرۆڤایە! ڤاژیکرنا وێ دارێ ژ ئالیێ نڤیسەریڤە ڤەگەریانە بو بنیاتی بۆ رهـ و ریشالێن بەندەمانا مرۆڤی کو مرۆڤ هەر ژ هەبوونا خوە ل بەندا هاتنا رزگارکەرەکییە. ل گور دیتنا وی تاکە رزگارێ گەل و لەهەنگەکێ مینا دەروێشە کو بکەڤیتە پێشییا مە.


نمایش:
ژ ئالیێ نمایشێ ڤە ئەز بخوە گەلەک گرێدایی نمایشێ ببوم و ئەڤ کارە پری بوو ژ جوانیێ. لێ کەسێ نەشیایە شولەکێ تمام بکەت. ئەڤە ژی بۆ یەکێ دزڤرت شانۆ جهێ دانۆستاندنێ یە و جهێ قالب کرنێ نینە ئەز نەشێم بێژم ئەڤ شولە پێرفێکت بوو هەر وەسا نەشێم بێژم ژی یێ نەباش بوو هەر کەسەک ل گورەیی زانینا خوە سەرکەفتن و داکەفتنێ دبینت و هەرکەسی پیڤەرێن خوە یێن تایبەت هەنە بو سەرکەفتنا کارەکێ شانۆیێ ئەڤا من دیارکری و دێ دیارکم دێ تە یێ خواندەڤان گەهینتە وێ باوەرێ کا چ جورە کارەک بوو. دبیت کەس د ڤێ نڤیسینێ نەگەهت و کەسێ ئەو خیرەت نەبیت بخوینت. لێ هندەک تشت هەبوون ئەز حەز دکم ئاماژەیێ پێ بکەم.

ـ تو بۆ ماوەیێ نیڤ دەمژمێرێ بەحسێ کرنا داستانا دەروێش بکی و دویڤدا تو بهێی سترانا سەیدکی بێژی ئەڤە جهێ پسیارێیە. بوچی ل جهێ وێ سترانا سەیدکی بەندەکا دیتر یا دەروێشێ ئەڤدی نەدهات گوتن ما ئەڤە باشتر نەبوو؟ چونکی نە ئێک ئالییا تە دبیتە جهێ شکێ و تو ئەڤێ شکێ بو جەماوەرێ خوە ڤەدگوهێزی. ب بۆچوونا من ئەو سترانا سەیدکی ئەوا داهۆلڤانی د دەمەکێ شانۆگەریێ دا گۆتی خوەزی هاتبا گۆهارتن چونکی چیرۆکا سەیدکی گەلەک ژ چیرۆکا دەروێش دوورە و چ گرێدان و هەوجەیی ب یەک نینە .


دەرهێنەر:
دەرهێنەر تاکە ئالاڤێ گەهاندنا هزرا نڤیسەرییە. لەوما من گەلەک ب هویری تەماشەی نمایشێ کر دا شوین تبلێن وی ژی ببینم. بۆ من ب کارئینانا ئەوی جورێ هاتن و چوونا ئەکتەرا گەلەک یێ بالکێش بۆ دوو ئەکتەر ل سەر پێلاڤێن تایرەیا هاتن و چوونێ دکن ئەڤە بخوە بۆ من تەجروبەیەکا نویی بۆ و دهەمان دەمدا یا خەتەر بوو چونکی ئەز پێ ئاگەهـ هاتم دەما ئەکتەر ب پروسێسا هاتن و چوونێ رادبوو هندەکێ کارتێکرن ل پێرفورمانسا وان دکر . لێ جهێ دەست خوەشیێ یە ئەوی شیابوو دوو کەسان ددەمەکی دە فێری وێ رێڤەچوونێ بکەت و نویاتیەکێ نیشانی شانۆیا دهوکێ بدەت. ژبلی ئەڤێ دەرهێنەری شیابوو پەیوەندیەکا خورت دگەل بینەری پەیدابکت و گروڤە ل سەر ڤێ چەندێ ئەوە: دەما ئەو دەنگە دەنگا د هولێ دا دناڤبەرا وێنەگرەکی و بینەرەکی دا دروست بووی ئەوێ یەکێ دگەهینت کو دەرهێنەری هەردوو ئالاڤێن ژ دەرڤەیی شانۆیێ گەهاندنە بینەری. ئەوژی ( کارتێکرن و باوەری ) بوون
هەلبەتە گەلەک خالێن گرێدایی دەرهێنانێ هەبوون من دڤییا ئاماژە بکمێ لێ درێژییا گوتارێ رێکێ نادەت

ئەکتەری:
ئەو کۆما فێرخوازێن ب ڤی شولی ڕابووین فێرخوازێن ئەکادیمینە و پرانییا وان ل بەر دەستێ ماموستایێن پەیمانگەهێ خواندینە و بووینە خودان باوەرنامە. ئەوا من تێبینی کری، ئەڤان قوتابییا ب گیانەکێ گەلەک حەماسی ئەکەتەری دکر و گەلەک پەیوەندیەکا باش دگەل بینەری گرێدابوون. ب ڕاستی ژی ئەو جحێلە سامانەکێ باشە بۆ دهوکێ و هەرکەس دشێت فایدەیی ژ شیان ئەنەرژییا وان ببینت. گرنگ ئەوە ئەڤان ئەکتەرا نامەیەکا سافی گەهاندە مە و ئەز ل ڤێرێ دەست خوەشیێ ل وان ئەکتەران هەمییا دکم و داخوازا بەردەوامیێ بۆ دکم.